Polecamy przeczytać... (1)

W związku ze zbliżającymi się długimi jesiennymi wieczorami, Pracownia Działań Alternatywnych postanowiła wyciągnąć do swoich sympatyków pomocną dłoń. Drodzy Czytelnicy tego bloga! Chcielibyśmy zaproponować kilka książek dostępnych w wieluńskich bibliotekach, które umilą Wam tę porę roku. A co później? Zobaczymy… Jednocześnie zwracamy się do Was z małą prośbą: przeczytaliście ostatnio coś ciekawego? Napiszcie nam o tym!

Ja odkryłem ostatnio Czechy. Zrobiłem to dzięki pewnym 280 stronom – tyle bowiem liczy książka Mariusza Szczygła (dziennikarza „Gazety Wyborczej”, redaktora „Dużego Formatu”) pt. „Zrób sobie raj” (wyd. Czarne, Wołowiec 2010). Śmiało mogę powiedzieć, że jest to lektura fascynująca. Przebrnąłem przez nią w kilka godzin, a czytam dość wolno. Z pewnością nie był to czas stracony. Wręcz przeciwnie! Muszę się jednak przyznać, że do tej pory nie miałem kontaktu z literaturą tego typu. Reportaże to dla mnie  coś nowego. 

            Szczygieł sięga po rozmaite tematy, czerpie z ikon czeskiej literatury i sztuki, odkrywa dla nas (ludzi, którzy niewiele o Czechach wiedzą) fragmenty z bogatego życia artystów i innych oryginałów o nazwiskach nad Wisłą raczej nieznanych. Pisze o knajpach, życzliwości, pacyfizmie, antyheroiczności i antypatetyczności u naszych południowych sąsiadów. Porusza również kwestię zbrojnej interwencji w latach 60., w której wzięli też udział polscy żołnierze. Jest jednak temat, który przewija się przez książkę nieustannie i jednocześnie zajmuje w niej swoje osobne, rozległe miejsce. Chodzi o czeskie „życie bez Boga”. O kraju, w którym 2/3 osób deklaruje ateizm, czyta się w Polsce jak o innej planecie, a przecież kilkaset kilometrów stąd niektórzy ludzie nie umieją użyć formułki stosowanej podczas wykonywania ręką znaku krzyża (zob. s.55), nie chodzą do kościoła, nie chrzczą masowo dzieci i nie witają radośnie żadnego papieża.

„Dzwonię do znajomej. – Ten papież ani trochę nie różni się od waszego – mówi.

– A powinien? W czym miałby być inny? – dopytuję.

– Taki sam ludobójca jak wasz.

– Słucham?!

– No ktoś, kto nie pozwala na prezerwatywy w Afryce, nie może być inaczej nazywany”

(s. 171-172).

Trudno wyobrazić sobie kraj położony tak blisko Warszawy czy Krakowa, w którym część ludzi w zasadzie kryje się ze swoją wiarą (zob. s. 174), państwo, gdzie policja nie ma swojego kapelana. Aż trudno uwierzyć, że dzieje się to wszystko jakieś trzysta kilometrów stąd. Dla Polaka szokujące może być również tamtejszy niefrasobliwy stosunek do zmarłych i brak imprez typu pogrzeby, stypy.

            W rozdziale poświęconym smoleńskiej katastrofie trafimy na wiele mądrych i – być może (zależy od osoby) – odkrywczych zdań autora. Szczygieł wspomina o polskiej potrzebie nieszczęścia, która niezbędna jest nam do życia, naszej nekrofilskiej kulturze, celebrach związanych z ofiarami, swoistym wyścigu na męczeństwo (zob. s. 194-195). Niesamowicie to prawdziwe i obrazoburcze zarazem.

            Wiem, że kraina przedstawiona na kartach tej książki, to nie są tak naprawdę Czechy, bo i za naszą południową granicą istnieją chociażby krewcy kibice piłkarscy czy też skinheadzi bijący Romów. Jest to wszystko nazbyt piękne, by mogło być prawdziwe. Jestem jednak pewien, że sporo ziaren prawdy znajduje się w tej opowieści (reportażu, eseju) i choć ten czechofilski obraz być może jest nieco zdeformowany, to i tak już wiem, że chcę tam pojechać…

 

Ksiązka dostępna jest w Miejskiej i Gminnej Bibliotece Publicznej im. Leona Kruczkowskiego w Wieluniu.